Elke woensdagochtend trekken vijf bewoners van Het Zwanenhuis in Den Bosch oranje hesjes aan, pakken emmers en afvalgrijpers en trekken erop uit. Ik vind het een ontroerend en zelfs wat verdrietig tafereel.

Het Zwanenhuis is een hostel. Hostel betekent: een goedkoop hotel met gemeenschappelijke keuken en sanitair. In dit geval komt er nog wat bij: een goedkoop hotel met gemeenschappelijke keuken en sanitair voor mensen die door ernstige verslaving aan lagerwal zijn geraakt.

Ik was een paar dagen geleden in het hostel en hoorde hoe het met die bewoners – cliënten in het jargon van de organisatie die daar de scepter zwaait – zo ver is gekomen. Over drinken, blowen en ongezonde dingen in aders spuiten om jeugdtrauma’s en andere pijn te doven.

‘Ze zijn verslaafd en hebben psychische problemen.’  En nee, die problemen hebben ze niet vanwege die verslaving. Het is andersom.

Elke woensdag gaan vijf van hen de wijk in om afval ‘te prikken’. Het zouden er ook tien of vijftien kunnen zijn, want ze staan zowat in de rij om mee te doen. Maar met vijf is het voor de begeleiders nog net te behappen. Dat de belangstelling groter is, komt onder meer door de verdienste. Anderhalf uur peuken, plastic zakken en McDonalds-zakken rapen levert vijf euro op.

‘Vijf euro voor anderhalf uur werken?’, vroeg ik.

– ‘Ja’, zie iemand die er werkt.

‘Jeetje’, zei ik.

– ‘Maar ze doen het ook om te laten zien dat ze hun best doen.’

‘Aan wie?’

– ‘Aan wie ze tegenkomen.’

‘Waarom?’

– ‘Ze willen ertoe doen.’

Zo nu en dan wandelt een groepje cliënten ook de wijk in als het geen woensdagochtend is en dan hebben ze geen oranje hesje aan. Dan staan ze ergens, bij de ingang van de supermarkt bijvoorbeeld. Dat mag, maar wie langs hen loopt, ziet meteen dat het geen gewone mensen zijn. Magere lijven, halve gebitten, ingevallen kaken en sjofele kleren.

Gelukkig is er een buurtbewoner die bijhoudt wanneer ze er staan en zo nu en dan een lijstje met data en tijdstippen doorgeeft aan mensen die Het Bevoegd Gezag vertegenwoordigen. Die buurtbewoner is er druk mee.

Te druk om afval te prikken.