U hoeft niet, zoals ik, vader te zijn om te beseffen dat het een gruwelijk besluit is om je kinderen het huis uit te zetten. Al je kinderen.

Nog eens?

Ja, ze bestaan. Ouders die al hun kinderen het huis uitzetten. Ze gaan nog verder: ze sturen ze het land uit. Niet met een ticket voor een treinreis of een vliegtuig, maar ze dragen ze over aan enge heerschappen die zo ongeveer al het geld eisen dat die ouders hebben om ze naar een ander land te smokkelen.

Via Uitzending Gemist zag ik het verhaal van Ali. Ali komt uit Syrië en heeft een broer en een zus. Een paar jaar geleden besloten zijn ouders dat het leven in hun land zo’n gruwelijke hel was geworden, dat het beter was om hun heil elders te zoeken. Als je hoopt dat Assad het van IS wint, dan besef je dat je in een nachtmerrie terecht bent gekomen.

De ouders van Ali schraapten al hun geld bijeen, verkochten de auto, sieraden en zowat alle meubels en klopten aan bij mensensmokkelaars. Die keken naar het geld wat ze kregen aangeboden en stelden vast dat dit te weinig was voor vijf mensen. De ouders van Ali houden meer van hun kinderen dan van zichzelf en dus namen ze een beslissing die net zo liefdevol als onmenselijk is: ze zwaaiden hun puberende zonen en dochter uit. Dat deden ze in de wetenschap dat ze die kinderen waarschijnlijk nooit meer zouden zien.

Wat volgde voor die tieners, was een gruwelreis. Na een lange tocht in een vrachtauto, stapten ze ergens op een kaal strand in een klein bootje. Een kilometer of twee buiten de kust moesten Ali en broer en zus overstappen in een grotere boot. Ali vond het één van de engste momenten in zijn leven. Hij moest op volle zee van de ene naar de andere boot springen. Niks ladder of plank.

Daarna volgde een bootreis van tien dagen. Ali zat, stond en sliep op het dek. Zijn broer en zus zaten in het donkere, stinkende ruim. Tien dagen is lang, zeker als de boot overvol is en er gebrek is aan eten en drinken. Er stierven mensen, kinderen vooral. Ze werden door de bemanning over de reling van de boot in zee gegooid.

Ik bekeek deze reportage, meer dan een jaar oud, omdat ik me voorbereidde op een workshop over veranderen. Over hoe je mensen aanzet om het roer om te gooien. Dat schijnt een klus te zijn, want mensen hebben niks met veranderen – zo wordt nogal eens beweerd. Ik had bedacht om tegenover dat idee te zetten dat jonge mensen ooit zelfstandig besluiten het ouderlijk huis te verlaten. Dat ze gaan trouwen of samenwonen, dat ze van baan veranderen, promotie maken, dat ze een gezin stichten en dat ze misschien wel gaan scheiden. Ik zag er allemaal bewijzen in dat mensen best vaak kiezen voor verandering.

En toen vertelde iemand, die er voor heeft doorgeleerd, me dat mensen veranderen als ze denken beter te worden van de verandering. En dat die nieuwe situatie beter moet lijken dan de huidige situatie. En o ja, de weg die ze van bestaande naar nieuwe situatie moeten gaan, die moet niet al te heftig lijken.

Ik kan het allemaal wel gaan vertellen tijdens zo’n workshop. Maar ik kan dat natuurlijk nooit zo goed als Ali.